5) Plant-uitjes planten in een voortje

In deze tip:

• A)# Wortelvlieg en uienvlieg.
• B)# Planttijd.
• C)# Uitjes planten.
• D)# Mulching (grond bedekken).
• E)# Proef: plantdatum en hooi rondom.
• F)# Uien geplant begin mei.
• G)# Oogsten en groene bladeren afknippen
• H)# Hooi knippen en graszaad uitzeven
• I)# En verder…..

Hoe je plantuitjes in de tuingrond plant.

.

Je kunt pootuitjes (= plantuitjes) in een ondiep voortje planten. Dat is handig want:

• De uitjes zitten vaster in de grond; vogels trekken ze er niet gemakkelijk uit.
• De grond in het voortje droogt minder snel uit. Dus minder vaak gieten.
• Giet water in het voortje. De grond ernaast blijft droog, dus minder onkruid.
• Het voortje geeft aan waar de uitjes zijn geplant; geen stokjes of labels nodig.

.

A)# Wortelvlieg en uienvlieg

Je kunt rijtjes uien (U) en wortelen (w) afwisselen (UwUwUwUw) zoals op deze foto. Dit kan helpen tegen aantasting door de uienvlieg en/of de wortelvlieg.

Als je meer wortels of meer uien wilt oogsten (met wortels naast uien) kun je:

• 2 rijen wortels naast elkaar zaaien (UwwUwwUwwU) voor meer wortels.
• of 2 rijen uien naast elkaar planten (wUUwUUwUUw) voor meer uien.

.

Niet vroeg planten helpt tegen de uienvlieg, zie  B)# Planttijd .

Een laagje hooi rondom en tussen de uienplantjes helpt goed tegen ziekten en insectenplagen. Zie E)# proef: plantdatum en hooi rondom.

.

B)# Planttijd

(Onderstaande geldt als je geen hooi (of gras) tussen en rond uienplantjes legt).

Plant in maart of begin april weinig pootuitjes. Vroege uienplantjes krijgen vaak last van de mineervlieg (blad krult) of uienvlieg (maden, uien gaan dood).

Je kunt beter veel pootuitjes later planten, bijvoorbeeld tussen 1 en 15 mei.

Deze uien zijn begin april geplant. Veel aantasting (mineervlieg en uienvlieg).

Deze uien zijn op 15 mei geplant. 50 Plantuitjes geven 48 grote uien oogst.

.

B1) Binnenshuis planten voor een vroege oogst

Je kunt eind maart plantuitjes in bloempotjes met compost planten. Een bloempotje met inzet en stripje is hierbij erg handig (zie ook tip   30) Bloempotje met stripje     ). Laat de uitjes binnenshuis groter groeien. Haal begin april de ui-plantjes met wortelkluit uit de potjes en plant ze in de tuingrond.

Hieronder foto’s en een beschrijving.

  

• Vul een bloempotje met inzet (en stripje) met compost. (Je kunt ook een bloempotje met inzet (zonder stripje) gebruiken. Dan gaat het uithalen van de potkluit met plantje ook goed).
• Maak met een theelepeltje een kuiltje in de compost.
• Zet een plant-uitje in ’t kuiltje. Schuif compost in het kuiltje rondom het pootuitje. Druk de compost goed aan.
• Zet de potjes met uitjes binnenshuis: voor een raam, bij ongeveer 15 tot 20 C.
• Giet of sproei regelmatig water op de uien en de compost.

• Laat de uitjes binnenshuis op een warme lichte plek groter groeien.

• Je kunt de potjes in een minikasje zetten, met een doorzichtige kap erover. Zet (bij zonnig weer) het geheel overdag buiten en ‘s-nachts binnen.

• Of zet lage bakken met potjes (met plantuitjes) overdag onder een golfplaattunnel en ‘s-nachts binnen.

• In april kun je de plantuitjes in de tuingrond zetten.
• Onderstaande werkwijze is heel handig;

• Span een nylon koord (met knoopjes elke 10 cm) boven de grond.
• Maak onder het nylon koord een recht voortje in de tuingrond.
• Elke 10 cm;
  • zet een bloempotje met uienplantje (of een leeg even groot potje) in het voortje in de grond.
  • duw de tuingrond rondom het bloempotje aan (om een rond plantgat in de grond te maken).
  • haal elk bloempotje uit de tuingrond.
• Zo maak je plantgaten in voortje..

• Haal bij elk bloempotje de inzet met plantje er uit.

• Haal bij elke inzet het uienplantje met wortelkluit er af.

• Zet elk uienplantje met wortelkluit in een plantgat.
• Druk de tuingrond rondom elke wortelkluit aan.
• Foto boven: De 2 linker uienplantjes zijn in de grond gezet. Het rechter uienplantje moet nog uit het bloempotje worden gehaald en worden geplant.

Andere uienplantjes (met wortelkluit) in de tuingrond geplant.

.

Hooi rondom de planten:

Leg een laagje droog hooi rond en tussen geplante pootuitjes en/of uienplantjes. Doe dat meteen na het planten of wat later, dat is even goed. Hierdoor droogt de grond niet snel uit, groeien de uien beter en is er minder aantasting door uien(mineer)vliegen. Zie ook bij E)# proef: plantdatum en hooi rondom.

Graszaad in droog hooi kan grasplantjes geven. Je kunt dit graszaad uit het hooi zeven. Zie bij H)# Hooi knippen en graszaad uitzeven. In plaats van hooi kun je gedroogd gemaaid (gazon)gras gebruiken.

• Leg hooi in het voortje tussen en rondom pootuitjes en uienplantjes.
• Doe dit vlak na het planten of wanneer uienplantjes boven de grond zijn.

• Sproei water op het hooi vlak na het leggen. Vochtig hooi waait niet weg.

• Hier een stukje tuin met uienplantjes of pootuitjes) afgedekt met hooi.
• (Hier heb ik ook hooi in voortjes met gezaaide winterwortels gelegd. Dat is niet goed; je krijgt dan later veel grasplanten tussen de wortelplanten).

.

Oude plantuitjes:

Oude pootuitjes (links op de foto), overgehouden van vorig jaar, zijn gekrompen en lijken uitgedroogd. Rechts zijn verse pootuitjes.

Links liggen oude pootuitjes “waar nog leven in zit”; ze zijn dikker, stevig en (vaak) met een dun groen stengeltje. Rechts liggen verse pootuitjes.

Proef. Links in dit voortje op elk plantplekje 1 vers pootuitje geplant. Rechts in dit voortje zijn op elk plantplekje 2 oude pootuitjes geplant. Later is hooi op de grond gelegd.

De gegroeide uienplanten. Links uit verse pootuitjes, rechts uit oude pootuitjes. Alle gegroeide uien zijn groot (uit oude plantuitjes groeiden iets kleinere uien).

Dus: “dikke” oude poottuitjes geven normale planten en iets kleinere uien.

.

Vreemd uitziende uien:

Vroeg geplante pootuitjes kunnen zulke vreemde uien opleveren. Geplant op 16 maart, droog hooi tussen gelegd. Oogst: grote uien met “vreemd uitziende” rokken (schillen). Het schoonmaken van de uien in de keuken is iets moeilijker.

.

C)# Uitjes planten

C1) Testen of plantuitjes nog goed zijn.

Je kunt nagaan of pootuitjes nog goed zijn. Leg ze op losse vochtige tuingrond en sproei elke dag water overheen. Aan goede uitjes groeien binnen een week kleine worteltjes en een stengeltje. Plant alle goede uitjes in de tuingrond.

Let op: aan pootuitjes die tijdelijk in een vochtige omgeving zijn bewaard, zijn vaak lange worteltjes gegroeid. Daarna droog bewaren stopt het groeien. Na weer planten in de grond groeien ze vaak niet meer; geen nieuwe worteltjes, geen bladeren, geen ui.

.

C2) Werkwijze van planten

• Als gewenst kun je “stapplanken” op zachte tuingrond leggen.
• Ga op een paadje naast de tuingrond of op de stapplanken staan. Anders kun je de tuingrond vasttrappen.
• Span een dunne elastiek of een nylon koord met knoopjes tussen 2 stokjes om de uitjes in een rechte rij te planten. Zie tip 2) nr 4  of nr 64.
• Maak met de zijkant van een schoffel de grond onder het elastiek (koord) los.
• Maak met de schoffel een V-vormig voortje onder het elastiek of koord.

• Of maak een V-vormig voortje met een “voortjesplankje”. Zie tip 2)  nr 2.
• Of gebruik een tuinschepje om een voortje te maken.
• Plant elke 10 cm een pootuitje in het voortje. Druk het uitje zo diep in de tuingrond tot het “nog net” zichtbaar is.
• Haal het elastiek of koord weg.
• Schoffel de zijkant van het voortje; er valt dan een beetje grond in het voortje. Hierna zijn de uitjes nog net te zien zijn (of net niet meer).
• Sproei water in het voortje; hierna “zitten” de uitjes goed vast in de grond.
• Haal de “stap-planken” weg en schoffel de geplette grond weer los.

.

D)# Mulching (grond bedekken)

Mulching (Engels woord): leg een laagje plantaardig materiaal op de tuingrond, rond en tussen de planten; de grond droogt minder uit, planten groeien beter.

Bij zaai-uien (tip 22) zorgt mulching voor minder aantasting van insecten;

Hier zijn 2 rijtjes zaai-uien naast elkaar. Links van de gele lijn is droog gras tussen de uienplanten gelegd. Daar groeien de zaai-uien goed.

Rechts van de lijn is geen gras gelegd. Daar zijn veel zaai-uien doodgegaan door aantasting (uien(mineer)vlieg). Later zijn daar pootuitjes geplant.

Geleerd: mulching helpt goed tegen aantasting door uienvliegen en mineervliegen. Dat is zo bij zaai-uien, uienplantjes en pootuitjes (zie verder).

.

E)# proef: plantdatum (20 maart tot 1 mei) en hooi rondom:

Deze proef geeft aan wanneer de uien(mineer) vlieg eitjes op de uienplanten legt;

E1) Pootuitjes planten, eerste proef:

• Plant op 20 maart één plantuitje in een voortje. Plant daarna elke volgende dag 1 nieuw plantuitje in het voortje.
• Plant op 1 mei het 43e uitje in die rij. De rij is dan vol.
• Leg vanaf begin april een laagje droog hooi rond en tussen de opgekomen uienplantjes. Hooi is te koop in een dierenwinkel en niet zo duur.

Twee foto’s van de rij uienplantjes (tussen de gele pijlen); op 1 mei (boven) en op 1 juni (onder). Rond de grootste uienplanten ligt droog hooi.

E2) Groter gegroeide uienplanten, eerste proef:

Grote uienplanten op 4 juli. Bij enkele planten liggen de bladeren (bijna) op de grond. Die uien zijn oogstrijp. Enkele dagen later zijn alle uien geoogst.

E3) Oogst eerste proef:

• De oogst van de eerste proef; 38 grote uienplanten (5 kg) uit 43 pootuitjes.
  • Van 3 pootuitjes zijn de plantjes doodgegaan. Er was “niets meer over”.
  • Van 2 pootuitjes hadden de gegroeide planten zachte uien.

E4) Pootuitjes planten, tweede proef:

• Het volgend jaar is dezelfde proef gedaan met 3 rijen plantuitjes.
• Plant op 20 maart 3 plantuitje in een 3 voortjes. Plant daarna elke volgende dag 3 nieuwe plantuitjes in 3 voortjes.
• Plant op 1 mei het 43e uitje in elke rij. De rijen zijn dan vol met 129 plantjes.
• Leg vanaf begin april is een laagje droog hooi, afgemaaid gras of droog stro  rond en tussen de opgekomen uienplantjes.
• Uit de 129 pootuitjes groeiden 115 grote uienplanten.

E5) Geleerd van deze proeven:

• Bij alle uien is weinig aantasting door de mineervlieg of de uienvlieg.
• Enkele uienplanten hebben krullend blad, de uien ervan zien er normaal uit.
• De uienoogst is goed. Je oogst veel grote uien en weinig kleine uien.
• Door hooi (stro) droogt de grond niet snel uit, de uien groeien beter (sneller).
• Hooi helpt goed tegen de vliegen, ook in de gevaarlijke tijd (maart en april).
• Droog hooi is beter dan stro of gras; met hooi meer en grotere uien.
• Pootuien geplant na 25 april hadden geen krulbladeren en geen beestjes.

.

F)#Uien geplant begin mei

Begin mei zijn poottuitjes geplant. Eind mei is droog hooi op de grond gelegd.

In augustus zijn de uien geoogst, gedroogd en is het loof afgeknipt (foto boven).

Bijna alle uien zien er gaaf en normaal uit. Twee uien hebben “een vreemde onderkant” (foto boven, rechtsonder) door aantasting van de uienmineervlieg. Zie ook bij tip  4) Ziekten en plagen   , hoofdstuk A2) Uienmineervlieg.

Hooi op de grond leggen werkt altijd goed, ook na 1 mei.

.

G)# Oogsten en groene bladeren afknippen

Je kunt uien oogsten als de bladeren nog groen zijn.

• Trek de uien die “strijken” (bladeren liggen plat op de grond) uit de grond.

• Knip met een scherpe schaar het (grootste deel van) loof af.
• Na het knippen is nog ongeveer 1 tot 2 cm blad aan elke ui.

• Leg de “afgeknipte uien” in een lage kartonnen doos.
• Zet de doos met uien op een droge, zonnige plek om ze te laten drogen.
• Draai de uien om, als de bovenkant van de uien opgedroogd zijn.

• Na 1 of 2 dagen zijn alle zijden van de uien droog.

• Gebruik een zachte stoffer om de droge tuingrond er af te borstelen.

• Leg de uien in een andere kartonnen doos, de stengel (schuin) naar boven.
• Leg niet te veel uien in de doos; laat rond elke ui wat ruimte vrij.
• Laat de uien in deze doos ongeveer 1 week drogen.

• Leg de gedroogde uien in een andere kartonnen doos.
• Doe 1 laag uien in de doos.
• Leg veel uien in de doos met de stengel naar boven (of schuin naar boven).
• Dat gaat handig als je de doos schuin zet.

• Een doos vol uien met de stengel naar boven (of schuin naar boven).

.

H)# Hooi knippen en graszaad uitzeven

Als je hooi koopt dan is dat meestal langsprietig. Her is lastig om langsprietig hooi rondom de uienplanten te leggen. Hooi met korte sprietjes is handiger.

Hooi kortknippen kan als volgt: schud wat hooi in een (plastic) kuip of grote bloempot. Knip met een heggenschaar het hooi in kleine stukjes.

Met hooi op de grond kan er gras tussen de uien-plantjes gaan groeien, zie foto. Dit komt doordat er altijd graszaad in het hooi aanwezig is.

Je kunt dit graszaad uit het kortgeknipte hooi zeven. Dat kan als volgt;

• Kort geknipt droog hooi in een emmer.

• Gebruik een grote bloempot met veel gaatjes (1 tot 1,5 cm  in de bodem.

• Doe kortgeknipt hooi in de bloempot met gaatjes.
• Houd de bloempot boven het teiltje.
• Schud de bloempot om korte sprietjes hooi en graszaad door de bodemgaatjes te laten vallen.

• Na de zeefbewerking:
  • In de zwarte bloempot zijn lange hooisprietjes. Gebruik dat hooi in je tuin.
  • In de groene bak zijn korte hooisprietjes en graszaadjes. Doe die op je composthoop.

.

I)# En verder

• Giet bij droog, warm weer 2 keer per week ‘s-avonds water in het voortje (met een gieter met een smalle fijne broes).
• Ligt er geen hooi rond en tussen de uien:
  • Krab de volgende ochtend de grond tussen de uien los met ’n “drietand”.
  • Haal dan ook onkruid uit het voortje weg.
  • En zorg er voor dat het voortje weer “open” is en niet dichtslibt.
• Ligt er wel hooi rond en tussen de uien:
  • Dan hoef je de grond niet open te krabben. Door het hooi slibt de grond niet snel dicht.
  • Verwijder af en toe gras of onkruidplantjes.
• Schoffel één keer per week tussen de rijen.