31) Een “kolenhok” om koolplanten te beschermen tegen het Koolwitje

In deze tip:

• Inleiding
• Z)# Mineergaas kolenhok
• A)# Klein kolenhok
• B)# Groot kolenhok

In deze tip 3 modellen “gaashok” om vlinders weg te houden bij koolplanten.

.

Opmerking vooraf (over gietranden):

In deze tip zie je gietranden om planten.

Je maakt een gietrand door bij een plastic bloempot het bovenste deel van de zijkant af te knippen. Doe een gietrand om een plant en druk de gietrand een stukje in de tuingrond. Giet je water in de gietrand, dan zakt het water naar de wortels van de plant.

.

Inleiding

Tijdens warm zonnig weer leggen vrouwtjesvlinders (Koolwitjes) eitjes aan de onderzijde van de bladeren van koolplanten. Uit de eitjes komen rupsen die zich dik eten aan koolbladeren, aan bloemkool of aan broccoli.

Je moet dan tijdens het eten bereiden goed opletten en alle rupsen weghalen,  anders heb je een onprettige verrassing op je bord.

Controleer elke dag de onderkant van de koolbladeren op eitjes en rupsen.

Het is veel handiger om de koolplanten in een “vlinderdichte kolenhok” te laten groeien.

.

.

Z)# Mineergaas kolenhok

Je kunt een frame met fijnmazig gaas over de koolplanten zetten. Dit hok houdt alle koolbeestjes tegen; vlinders, koolvliegen, koolgalmuggen.

In   tip 4)  , hoofdstuk B)# prei  staat dit bouwwerk beschreven. Het staat van maart tot augustus over koolplanten en winterwortelen. Van begin september tot begin december over winterpreien tegen de prei-mineervlieg.

.

.

A)# Klein kolenhok.

Voor een schooltuintje in mijn woonplaats heb ik een klein kolenhok gemaakt. Grondafmeting is 100 bij 130 cm. Hoogte is 70 cm. Dit hok staat op de tuingrond en kan gemakkelijk verplaatst worden.

Dit kolenhok, gemaakt van bamboe stokken en fijnmazig gaas, beschermt alleen maar tegen het Koolwitje (vlinder).

Hieronder een korte beschrijving.

A1) Idee:

Het idee voor het kleine kolenhok komt van deze ren voor onze cavia. Gemaakt van fijnmazig stevig gaas en dik ijzerdraad.

Je kunt een kolenhok maken met ongeveer dezelfde constructie. Zie hieronder.

.

A2) Nodig:

Bamboestokken, metalen gaas (12,7 mm maaswijdte), bindstripjes, dun ijzerdraad.

Metaalgaas met draaddikte 1 mm is erg stug en best wel duur. Ik gebruik “dunner” metaalgaas, 0,65 mm draaddikte. Voor stevigheid maak ik bamboestokken vast aan het gaas. Dat kan met bindstripjes of dun ijzerdraad.

Dundradig gaas (0,65 mm draaddikte, 5 meter lang, 1 meter hoog) kost ongeveer 25 euro.

.

A3) Opbouw

Tip: Gebruik werkhandschoenen om het gaas te verwerken.

• Verwijder het dunne ijzerdraad van de rol. Daarna kun je het gaas afrollen.

• Dit gaas is 5 cm langer dan wat op het etiket staat (5 meter). Aan dit uiteinde is het gaas “netjes” afgeknipt; er zijn geen korte ijzerdraadjes.

• Aan de andere kant zijn korte scherpe ijzerdraadjes.

• Bij dit soort gaas zijn ijzeren draden op elkaar gelast. Daarna is het gaas bedekt met een laagje zink.

• Gebruik een nagelknipper om gaas te knippen.
• Knip “vlak naast de volgende draad’ om erg korte draadstukjes aan het gaas over te houden. Zie rood/witte pijl.

• Leg het gaas op de rand van een plant.
• Gebruik een vijl om de scherpe draadeindjes (na het afknippen) weg te halen.

• Knip 5 stukken gaas van 70 x 100 cm van de rol af.
• Gebruik een vijl om scherpe eindjes glad te maken.
• Deze 5 stukken gaas liggen op een stapel (links op bovenstaande foto).

Hierna heb je nog 150 x 100 cm van de rol over (rechts op bovenstaande foto).

.

Bamboestokken vastmaken aan 2 stukken gaas van 70 x 100 cm;

• Leg een stuk gaas van 70 bij 100 cm op de grond of op de vloer.
• Gebruik 4 rechte bamboestokken, elke stok is 10 cm korter dan het gaas.
• Maak een stok vast tussen de 2e en 3e maas (geteld vanaf de buitenzijde).
• Gebruik bindstripjes of stukjes dun ijzerdraad om de stok vast te maken.
• Doe elk strip of ijzerdraad schuin (/ of \) door 2 gaten van het gaas.
• Tussen twee tie-wraps of ijzerdraadjes is ongeveer 12 cm.
• Maak 4 bamboestokken aan het gaas vast.

Maak 2 stukken gaas van 70×100 cm met bamboestokken.

.

Mijn ervaring: na enkele jaren gebruik breken de bindstripjes gemakkelijk. Je kunt dus beter ijzerdraad gebruiken om de stokken vast te maken.

.

Je kunt de 2 andere zijkanten langer maken, ongeveer 70 x 130 cm. Als volgt:

• Gebruik 1 stuk gaas van 70 x 100 cm (van de linker stapel)
• Knip uit dit stuk (van 70 x 100 cm) 2 smalle stukken van 70 x 30 cm.
• (het overblijvende stuk (70 x 40 cm) wordt later gebruikt voor het deksel).

• Leg een stuk van 70 x 100 cm naast een stuk van 70 x 30 cm.
• Maak elk stuk van 70 x 30 cm vast aan een stuk van 70 x 100 cm met bindstrips (of, nog beter, met dun ijzerdraad).
• Zo heb je een stuk gaas van 70 x 130 cm gemaakt.
• Doe hetzelfde om het 2e stuk gaas van 70 x 130 cm te maken.

.

Mijn ervaring: Bindstripjes breken gemakkelijker dan ijzerdraad. Je kunt dus beter ijzerdraad gebruiken en dat door veel mazen “rijgen” om de stukken gaas aan elkaar te maken.

• Maak 4 bamboestokken vast aan het stuk gaas van 70 x 130 cm. Gebruik dezelfde werkwijze als hierboven beschreven (bij het andere stuk gaas).
• (op deze foto zie je het stuk gaas van 70 x 100 cm).

Maak 2 stukken gaas van 70×130 cm met bamboestokken.

.

Nu heb je 4 zijkanten: twee van 70 x 100 cm en twee van 70 x 130 cm.

.

Maak de 4 zijkanten aan elkaar vast met zulke plastic stripjes.

• Steek elke strip door een maas in de 2e rij gerekend vanaf het eind. Zo is er minder kans dat de strip het gaas lostrekt of kapot trekt.

Mijn ervaring: In mijn eerste uitvoering heb ik bindstrips (tie-wraps) gebruikt om de zijkanten aan elkaar vast te maken. Zie de foto’s hieronder. De bind-strips gaan na enkele jaren kapot.

Plastic stripjes, zoals op bovenstaande foto, zijn veel steviger dan bind-strips. Je kunt ze vastmaken en loshalen. Na het loshalen van de strips heb je 4 aparte zijkanten die je gemakkelijk kunt vervoeren of opslaan.

Verder:

(Op de volgende foto’s van mijn eerste ontwerp, zie je bind-stripjes)

• Op elke hoek zijn veel tie-wraps om de zijkanten aan elkaar te maken.
• (of gebruik plastic stripjes)
• Voor opslag kun deze tie-wraps doorknippen.
• (of maak open en verwijder plastic stripjes)

• Of vouw het hok zo op. Afmeting 70 x 230 cm. Best wel groot.

.

Het deksel maken

• Gebruik het stuk gaas dat over is (150 x 100 cm), rechts op deze foto.
• Gebruik ook het stuk van 70 x 40 cm dat over is na het maken van de 2 brede zijkanten.
• En gebruik bamboestokken en bind-strips of dun ijzerdraad.

Zie foto boven:

• Maak het deksel van gaas, bamboestokken en bindstripjes of dun ijzerdraad.
• Het deksel heeft vier bamboestokken bij de randen en twee stokken meer naar het midden toe.
• Door die 2 extra stokken zakt het gaas in het midden niet ver in. En de stokken zijn handig bij het oppakken van het deksel.
• Met alle stukken gaas kun je het deksel ongeveer 5 cm groter (langer en breder) maken dan het hok.
• Het deksel past ruim over het hok.
• Het deksel heeft 4 gebogen zijkanten en 4 gebogen hoeken.

• Aan 2 zijkanten zijn de randen van het deksel omgevouwen.

• Aan de 2 andere zijkanten is het deksel met stroken gaas breder gemaakt. Maak deze stukken vast met bind-strips of dun ijzerdraad.

.

Buitenrand van deksel verstevigen:

Door gebruik gaat de buitenrand van het deksel “rafelen”; ijzerdraad van het gaas gaat dan los bij de las. Ik ga die buitenrand weer “oplappen” door nylon koord of ijzerdraad er door te halen.

.

Je kunt het deksel zo vastmaken:

Je kunt het deksel aan de zijkant vastmaken met elastisch koord met haken. Doe dit bij alle 4 hoeken van het kolenhok. Zo kunnen er geen vlinders door openingen onder het deksel in het hok komen.

.

.

B)# Groot kolenhok

Onderstaand groot kolenhok stond meer dan 10 jaar in mijn volkstuin. Er passen veel koolplanten onder. Dit kolenhok beschermt alleen maar tegen het Koolwitje (vlinder).

Afmetingen van het kolenhok: lengte 260 cm, breedte 170 cm, hoogte 60 cm.

In het hok passen gemakkelijk 15 koolplanten. Je kunt koolplanten die niet zo rupsgevoelig zijn buiten het hok in de tuingrond planten. Bijvoorbeeld witte kool, rode kool, savoie kool of spruitkool.

.

Dit kolenhok moet telkens opgebouwd worden; buizen in de grond, gaas rondom zetten, raamwerk opleggen, net in het dekselraamwerk vastmaken, deksel opleggen. Best wel veel werk.

Hieronder volgt een beschrijving.

B1) Nodig

Het kolenhok heeft de volgende onderdelen:

1. Een zijkant van metalen gaas, vierkante mazen 12,7 mm, gaashoogte 63 cm.
2. In elke hoek is een buis in de grond. De 4 buizen steunen het de zijkant van gaas en een houten raamwerk.
3. Bovenop een raamwerk van houten latten. Dit raamwerk heeft in elke hoek een pen die in de buis past.
4. Met nylon koord is het gaas aan het raamwerk vastgemaakt. Hierdoor sluit het gaas vlinderdicht aan het raamwerk.
5. Een houten raamwerk met fijnmazig plastic net als deksel. De klep kan aan beide lange zijden opengezet worden. Een steunlat houdt de klep open. De klep kan van het hok gehaald worden.

.

B2) Onderdelen

Hieronder worden de 5 onderdelen beschreven. Er staat ook bij hoe de onderdelen gemaakt, verwerkt of aangepast zijn.

1.  Buizen

De buizen die ik gebruik zijn aluminium buizen waar voorheen rolgordijnen op gerold waren. Deze buizen zijn 4 cm dik en 120 cm lang.

Je kunt op het internet soortgelijke buizen zoeken. Of in een bouwmarkt winkel. Of gebruik dikwandig pvc-buis.

.

2.   Metalen gaas

Het gaas  lijkt op het gaas voor het kleine kolenhok (draaddikte 0,65 mm, maas 12,7 mm vierkant). Het gaas is ongeveer 60 cm breed. De uiteinden zijn aan elkaar gemaakt met ijzerdraad.

.

3.  Raamwerk

Het rechthoekige raamwerk. Gemaakt van ruwe (ongeschaafde) latten hout van 22 x 50 mm doorsnede.

Schroef in elke hoek een plastic verbindingsplaat vast. Schroef 1 lange houtschroef plus een stuk tuinslang in.

.

Zaag de verbindingsplaten met een ijzerzaag uit een plastic broodplank van 8 mm dik.

Boor 4 gaten in het verbindingsplaat om later het nylon koord erdoor te leiden.

Zaag bij elke hoek van 1 lat een stukje af. Hierdoor is er een ruimte tussen de latten waardoor regenwater kan wegstromen.

In plaats van plastic verbindingsplaten kun je ijzeren hoeken gebruiken om de latten aan elkaar te maken. Maar ijzeren hoeken gaan roesten. En een raamwerk met ijzeren hoeken is minder vormvast.

Voor elke lange pen heb je een lange houtschroef, een metalen ring en een stuk tuinslang nodig.

De houtschroef met ring en slang wordt door een gat in de verbindingsplaat in de lat geschroefd.

.

Het frame opvouwen

Verwijder in elke hoek 1 houtschroef (zie de roodgele pijl).

Vouw het raamwerk zo op om het te vervoeren of voor opslag. In de tuin het raamwerk weer openvouwen en de 4 schroeven weer indraaien.

.

4.  Koord

Stukken nylon koord voor het vastmaken van gaas aan het raamwerk.

.

5.  Klep

De klep is gemaakt van houten latten, ruw vuren, ca 22 x 30 mm doorsnede.

De latten zijn met plastic verbindingsplaten aan elkaar gemaakt.

Aan de binnenkant van elke lat is een rij spijkers in het hout om daar het net aan vast te haken. Afstand tussen 2 spijkers is ongeveer 8 cm.

De spijkers zijn een beetje schuin (naar beneden op deze foto), zodat het net niet van de spijkers floept.

Zo schuin: de spijkerkop is dichter bij de plastic verbindingsplaat dan waar de spijker in het hout zit. Alle spijkers staan in dezelfde richting schuin.

Als je bij elke hoek de juiste schroef uitdraait kun je de klep in elkaar vouwen. Zo kun je de klep handig (per fiets) vervoeren.

.

6. Fijnmazig net op de klep.

Onderstaand merk net (PLENA) heeft kleine mazen en houdt de vlinders buiten.

Dit net heeft kleine mazen. Vlinders kunnen er niet door.

Het plaatje met info.

.

B3) Het kolenhok in elkaar zetten (neerzetten)

Hieronder staat beschreven hoe je het kolenhok in de tuin opbouwt.

• Leg het raamwerk op de tuingrond met de lange pennen naar boven.
• Draai de schroeven een stukje los.

Maak het raamwerk “haaks”, met rechte hoeken.

• Span een touwtje van één hoek…..

• …… naar de overliggende hoek.
• Bepaal de afstand tussen de 2 overliggende hoeken.
• Meet op dezelfde wijze de afstand tussen de 2 andere overliggende hoeken.
  • Zjn deze afstanden niet gelijk, dan is het raamwerk niet haaks. Verander de vorm van het raamwerk tot beide afstanden gelijk zijn.
• Schroef dan alle schroeven goed vast.

• Draai het raamwerk voorzichtig om en leg het op de tuingrond op de plaats waar het kolenhok gebouwd moet worden.

• Druk elke lange pen in de grond om een klein gat te maken. Haal daarna het raamwerk weg.
• Bij elk klein gat moet een buis in de grond worden gezet.

• Gebruik een korte bredere buis om de 4 gaten in de grond te maken.
• (sla met een houten hamer op de buis of sla met een ijzeren hamer op een blokje hout bovenop de buis)
• Haal hierbij telkens de buis uit de grond en tik de grond uit de buis.

• Leg het raamwerk weer op de grond en ga na of alle 4 pennen in de 4 gaten passen. Haal daarna het raamwerk weer weg.

• Zet in elk gat een metalen buis.
• Sla elke metalen buis in de grond totdat die ongeveer 60 cm boven de grond uitsteekt.
• Sla met een houten hamer op de buis. Of sla met een ijzeren hamer op een blokje hout bovenop de buis. Zo beschadigt de buis niet.

• Leg het raamwerk op de metalen buizen;
  • leg 2 plastic verbindingsstukken van 1 lat op 2 buizen.
  • en leg de andere 2 plastic verbindingsplaten op de 2 andere buizen.
• Doe in elke hoek van het raamwerk de lange pen (houtschroef en stuk slang) in de buis. Als nodig de buis een stukje opzij buigen.

Laat het raamwerk op de buizen liggen tot je de grond gaat bewerken.

Haal vlak voor het grond bewerken het raamwerk van de buizen af. Laat de 4 buizen in de grond staan.

• Spit of bewerk de grond rondom en tussen de buizen.
• Leg stap-planken op de gespitte grond. Dan wordt de gespitte grond niet ingedrukt en vast getrapt.
• Maak een gootje in de gespitte grond tussen de 4 buizen. Later kan daar het onderste deel van het gaas “ingegraven” worden.

• Doe het gaas om 3 buizen.
• Op deze foto is het gaas om alle buizen behalve linksachter.

• Wiebel de buis linksachter rond in de grond. Zo ontstaat er een groter gat in de grond.
• Haal deze buis uit de grond.

• Zet de buis linksachter “aan de binnenkant” van het gaas.
• Druk met deze buis het gaas linksachter naar buiten totdat de buis weer boven het gat in de grond is.
• Zet deze buis weer in het gat in de grond.

Het gaas is nu rondom de 4 buizen gespannen.

• Druk het gaas rondom in het gootje tussen de buizen.

• Leg het raamwerk weer op de 4 buizen. (met de verbindingsplaten op de buizen).

• Steek bij elke hoek de pen in de buis.

• Als het raamwerk hoger is dan de bovenzijde van het gaas;
  • Tik voorzichtig op de bovenzijde van de lat tot de buis op de juiste diepte is.
• Schuif hierna grond in het voortje om het gaas vast te zetten in de grond.

• Wikkel nylon koord door bovenste mazen van het gaas en over de latten. Dit is om om het gaas goed aan te laten sluiten op de latten van het raamwerk.

.

Grond bewerken na het opbouwen:

Je kunt ook de grond bewerken als het gaas en geraamte er al staan.

.

De klep opleggen

• Leg de klep (zonder net) op het raamwerk. Leg de klep eerst “scheef” op het raamwerk.
• Draai de klep voorzichtig.
• Totdat de hoeken van de klep op de verbindingsplaten van het geraamte liggen.

• Draai in elke lange lat 2 duimschroeven.

• Schroef 2 latten schuin op de klep.
• Als de klep midden bij de lat klemt kun je de schuine latten “iets verder” vastschroeven om meer ruimte tussen deksel en raamwerk te maken.

.

Het net opspannen

• Leg de klep van het hok op 3 bloempotten in een leeg stuk van de tuin.
• Leg het net op en maak het vast (aan de spijkers) volgens onderstaande foto’s;

• Knip telkens een “overhangend te groot” stuk van het net af zodat het in het deksel past.
• Maak het net vast aan de spijkertjes.
• Ga na of het net achter alle spijkertjes zit.

• Leg de klep met net op het kolenhok.
• Je kunt de “steunlat” op de klep leggen.

Hier zie je het kolenhok aan 1 kant geopend. De steunlat houdt het deksel open.

Op deze foto zie je het v-vormig eind van de steunlat.