18) Vroege prei kweken

In deze tip:

• Voorwoord
• A)# Preizaad kopen (in de zomer)
• B)#Bescherming tegen de preimineervlieg
• C)#Zaai binnenshuis op vochtig wc-papier (en plant de mini-preitjes in de tuingrond in een kas)
• D)# Vroege preien in een doorzichtige cilinder
• E)# Grote preien verplanten met verplantbuizen

.

Hier staat beschreven hoe je heel vroeg plantpreien in je tuin kunt kweken.

Voorwoord

Wil je weinig vroege prei kweken dan kun je vanaf maart kleine preiplantjes bij een kweker of in een tuincentrum kopen en in de tuin planten. Zie ook   tip 36   .

Wil je veel vroege prei kweken, dan kun je zelf prei zaaien en opkweken. Laat de preitjes groter groeien tot ze “potlood-dik” zijn. Plant ze dan afzonderlijk in de tuingrond.

.

A)# Preizaad kopen (in de zomer)

In de winter is “vers” preizaad moeilijk verkrijgbaar. Koop preizaad in de zomer en bewaar de gesloten verpakking in huis bij 10 tot 20 gr C. Open de verpakking pas als je de preizaadjes gaat zaaien. De zaadjes zijn dan nog kiemkrachtig.

Tip: zaai herfstprei (in plaats van zomerprei); herfstprei schiet niet zo gemakkelijk. En zaai winterprei; vroeg gezaaide winterpreien zijn groot in de winter en kunnen tegen kou en vriesweer.

.

B)# Bescherming tegen de preimineervlieg

Preimineervliegen leggen in de lente of in de nazomer hun eitjes op preiplanten.

• Preiplanten die in de lente door de mineervlieg zijn aangetast hebben raar groeiende bladeren. Dat wil ik niet. Je kunt preiplanten in de lente in een “vliegdichte” kas in je tuin laten groeien. Ik gebruik een kleine kas en een golfplaat tunnelkas met een dichte plexiglasplaat aan elk uiteinde. Meer hierover in    tip 4)    bij B3).
• Aantasting in de herfst geeft bruine poppen (“rijstkorrels”) in de preien. Dat wil ik ook niet. In   tip 4)    staat bij B3) dat preibladeren samenbinden en kort knippen helpt. Of kweek je preien onder fijnmazig gaas.

.

C)# Zaai binnenshuis op vochtig wc-papier (en plant de mini-preitjes in de tuingrond in een kas)

In het kort is dit de werkwijze;

• Zaai prei binnenshuis op vochtig wc-papier. Laat de preiplantjes binnenshuis op wc-papier ongeveer 5 cm hoog worden (“minipreitjes”).
• Plant de minipreitjes in de tuingrond onder een dichte (tunnel)kas.

.

Hieronder een stap voor stap beschrijving met foto’s;

Zaaien, ontkiemen en minipreitjes groeien

• Leg een gevouwen velletje wc-papier (of een even groot stukje tissue) op de bodem van een 250 grams kuipje.
• (Of vouw een grijs plastic plaatje in het velletje. Je ziet dan beter hoe het ontkiemen gaat. Zie ook   tip 2  ,   nr 26  ).
• Maak het papier vochtig met water.
• Leg ongeveer 20 preizaadjes op het vochtig papier.

(In het kuipje op de foto hierboven liggen ongeveer 35 zaadjes, dat zijn er teveel.)

• Leg een passend deksel op. Vastklikken mag, als er maar een luchtopening is.
• Prei kiemt beter in het donker dan in het licht. Door het dekseltje is het donker in het kuipje.
• Laat de preizaadjes binnenshuis warm ontkiemen (20 tot 25 gr C).
• Af en toe deksel af, kijken hoe het kiemen gaat, en de deksel weer op.

• Als de meeste preizaadjes een kort worteltje hebben, geen deksel meer op.

(dit is een ander kuipje dan 2 foto’s terug, met minder preizaadjes).

• Zet een doorzichtig champignonbakje (of een ander bakje) over het kuipje.
• Zet het geheel binnenshuis voor een raam bij 15 tot 25 gr C.
• Zorg ervoor dat het wc-papier vochtig blijft; water toevoegen als nodig.
• Laat de preitjes groter groeien.

• Grote en kleine minipreitjes op vochtig wc-papier. De grootste zijn groot genoeg om te verplanten.

.

Twee kuipjes op elkaar:

Als je weinig plek hebt, kun je 2 (of 3) systemen (kuipje met champignonbakje) op elkaar zetten.

.

Teveel preitjes in een kuipje:

Leg niet te veel preizaadjes op vochtig papier. Veel zaadjes geeft “een rommeltje”.

Ongeveer 25 preizaadjes zaaien is goed.

.

Ander doorzichtig bakje gebruiken:

In plaats van een champignonbakje kun je zo’n doorzichtig bakje op het kuipje “klemmen”. Zie in tip 2)  nr 7  waar deze bakjes te verkrijgen zijn.

.

Verder met prei kweken:

De grootste minipreitjes in dit kuipje zijn groot genoeg om te verplanten.

.

Plant minipreitjes in de tuingrond onder een dubbele (tunnel)kas

Plant in januari tot april minipreitjes in de tuingrond in (onder) een “dubbele (tunnel)kas”. Daar is het warm en groeien de preitjes snel. Haal de kleine kap of de kleine tunnel weg als de preitjes er tegen aan groeien. Daarna groeien de preien groter onder 1 (tunnel)kas. Haal de (tunnel)kas weg als de preien groot zijn.

Hieronder de beschrijving.

• Mini preitjes op vochtig papier, groot genoeg om uit te planten.

• Zet een (tunnel)kas over een stuk losgemaakte tuingrond.
• Dan kan de tuingrond onder de kas (enkele dagen) opwarmen.
• Maak de tuingrond onder de (tunnel)kas los.
• Meng mest en tuinkalk door de tuingrond.
• Maak de tuingrond weer vlak.

• Sproei water op het vochtig papier, dan komen de preitjes beter los.
• Pak een minipreitje tussen duim en wijsvinger van het papier af.
• Knip het worteltje van het minipreitje korter voor gemakkelijker planten (als het worteltje erg lang is).

Planten gaat goed met een voegspijker, een vork of met de steel van een lepel of vork:

• Schuif met een voegspijker (vork enz) tuingrond opzij om een plantgat te maken,
• Houd het minipreitje op de juiste plek en de juiste hoogte in het plantgat,
• Schuif intussen tuingrond tegen de zijkant van de wortel van het plantje.

Sproei na het planten water op de tuingrond en op de preitjes.

.

Je kunt de minipreitjes in een groep planten of in een (dubbele) rij.

In een groep:

• Sproei water op de grond en op de geplante minipreitjes. Na het sproeien kunnen preiblaadjes in de grond vastzitten. Maak ze weer los met een vork.

• Je kunt een doorzichtige kap over de groep minipreitjes zetten.
• Sluit daarna de (tunnel)kas over de doorzichtige kap.
• Zo groeien de preitjes onder een dubbele (tunnel)kas.
• Haal de doorzichtige kap weg als de preien er tegen aan groeien. Daarna groeien de preien in (onder) een tunnelkas.

.

In een (dubbele) rij:

(Op deze foto staan de minipreitjes al 2 weken in de tuingrond en zijn groter).

• Maak een of twee ondiepe voortjes in de tuingrond.
  • Bij 2 voortjes is de afstand tussen de voortjes ongeveer 15 cm.
• Plant minipreitjes in het voortje (de voortjes) zoals boven is beschreven.
• Plant de minipreitjes in elk voortje in een rechte rij (of in een zigzagrij   (/\/\/\) als je veel minipreitjes wil laten groeien).
• Sproei water op de tuingrond en op de minipreitjes.

• Zet over elk rij minipreitjes een kleine tunnel.
• Zet een klein plexiglas eindplaatje tegen een einde van de kleine tunnel(s).
• Eén klein eindplaatje kan 2 kleine tunnels afsluiten.

Op deze foto zie je 2 eindplaten (zonder tunnels). De kleine eindplaat is een klein stukje voor de grote eindplaat is. De kleine eindplaat staat tegen 2 voortjes met preitjes.

.

Hieronder info over het maken van de kleine tunnels;

• Gebruik een (nieuwe) doorzichtige golfplaat die even lang is als (of korter dan) de tunnelkas die er later overheen wordt gezet.
  • Bijvoorbeeld een golfplaat van 183 cm lang en 66 cm breed.
  • Gebruik een (botte) houthandzaag en een Workmate.
  • Zaag de golfplaat (rustig) in 3 even brede stroken van 22 cm breed.
  • Als nodig, zaag de strook ongeveer 5 cm korter. Dan past die goed onder de tunnelkas.

• Buig een golfplaatstrook in een “n-vorm”.
• Bind bij het eind van de golfplaatstrook een stuk nylon koord er omheen.

Zoek uit hoe strak het nylonkoord om de golfplaatstrook moet om een goed passende smalle kleine tunnel te maken. Op bovenstaande foto’s staat een “brede” tunnel (bovenste foto’s) of een “smalle” tunnel (onderste foto’s).

Bind elke 30 cm een stuk nylonkoord om zo de kleine tunnel te vormen.

Tip:

Knoop een stuk nylon koord strak om een rond voorwerp (b.v. een dop). Haal het “rondje” er af. Zo maak je nylon “rondjes” die allemaal even groot zijn.

Twee kleine tunnels naast elkaar. Elke tunnel met een nylon rondje elke 30 cm. De tunnels zijn onderaan ongeveer 12 cm breed.

.

Een tunnelkas overheen zetten

Zie bovenstaande foto, de voorste tunnel;

• Zet een tunnelkas over de doorzichtige kap of over de kleine tunnel(s).
• Zet een dichte vlakke plexiglas eindplaat “strak” tegen elk eind van de tunnelkas.
• Zet een (bamboe) stok of ijzeren pen of een schuine (halve) stoeptegel tegen elke eindplaat (voor een vliegdichte kas).

Onder de vliegdichte dubbele tunnelkas is het overdag warm en droogt de grond niet snel uit. Open regelmatig de kas of tunnel(s) om water te sproeien, onkruid te verwijderen en/of kapjes of minitunnels weg te halen. Hierna de kas weer opbouwen en vliegdicht maken.

Doe bovenstaande dingen als het waait, dan zijn er weinig mineervliegen in de lucht.

• Haal de kleine tunnels weg als de preitjes tegen de kleine tunnels aan komen.

Zie bovenstaande foto, de voorste tunnel;

• Zet de tunnelkas weer over de preiplanten.
• Zet een dichte vlakke plexiglas eindplaat “strak” tegen elk eind van de tunnelkas.
• Zet een (bamboe) stok of ijzeren pen of een schuine (halve) stoeptegel tegen elke eindplaat.

Vanaf nu groeien de preien onder de “grote” vliegdichte tunnelkas. Open regelmatig de (tunnel)kas om water te sproeien en onkruid te verwijderen. Daarna de (tunnel)kas weer opbouwen en vliegdicht maken.

Doe bovenstaande als het waait, dan zijn er weinig mineervliegen in de lucht.

.

Onkruid wieden en grond losmaken

• Pluk kleine sprietjes onkruid tussen de preitjes weg.
• Handig: maak de grond los (en verwijder groene grondaanslag) met een vork.

• Sproei de grond en de plantjes na het onkruid wieden en grond los maken.

.

Mijn ervaring:

De preien groeien erg goed onder de (dubbele) tunnel(kas). De temperatuur onder de tunnel(kas) wordt niet te hoog; de preien lijden daar niet.

.

• Haal de (tunnel)kas weg als de preien bovenaan tegen de kas aan groeien.
• Laat de preien in de open lucht groter groeien.
• Als de preien potlood-dik zijn kun je ze afzonderlijk in de tuingrond planten.

.

Nieuwe foto’s (van een jaar later):

1 maart:  Eén voortje met zigzag geplante minipreitjes.

1 maart:  Eén kleine tunnel over die minipreitjes. Links een klein eindplaatje, rechts een doorzichtige kap. En een potschotel met water.

1 maart:  Een “gewone” tunnel over het geheel. En grote gesloten plexiglas eindplaten.

.

1 april (voor de foto is de gewone tunnel weggehaald): Twee voortjes met zigzag geplante preitjes. De kleine tunnels en de doorzichtige kap zijn weggehaald (plantjes zijn te groot).

1 april: De tunnel is weer over de plantjes gezet. Er zijn grote gesloten plexiglas eindplaten. Aan deze zijde zijn er 2 bamboe stokken en een halve stoeptegel schuin tegen de eindplaat (voor vliegdicht).

.

1 mei: (voor het maken van de foto is de gewone tunnel weggehaald): Twee rijen grote preien.

1 mei: De tunnel is weer over de plantjes gezet. Er zijn grote gesloten plexiglas eindplaten. Aan deze zijde met 2 bamboe stokken en een halve stoeptegel schuin er tegenaan (voor vliegdicht).

.

1 juni: De tunnel is weggehaald, die was te laag voor de preien.

Van de rechter rij zijn veel preien ergens anders in de tuin in de grond geplant.

1 juni:  Dit zijn de afzonderlijk geplante preien in mijn tuingrond.

.

.

Doorzichtige bakjes onder de tunnel

In plaats van minitunnels kun je doorzichtige (fruit)bakjes met bodemgaatjes over de minipreitjes zetten.

.

.

Minipreitjes in een kleine kas

Je kunt mini preitjes in een kleine kas in de tuingrond planten.

Maak de tuingrond los en meng een beetje mest en tuinkalk door de grond. Plant de minipreitjes in de losgemaakte grond. Sproei water na het planten.

Zet doorzichtige kappen van minikasjes over de preiplantjes.

Sluit het kasje. Leg stenen op het deksel tegen openwaaien of wegwaaien. Open het kasje en giet regelmatig water op de grond en de preitjes.

Preiplantjes enkele weken later. Er hoeven geen doorzichtige kappen meer over.

Houd het kasje bij koud weer gesloten.

Haal het kasje weg als de preiplantjes zo groot zijn.

.

.

Minipreitjes onder bakjes onder een minikasje

• Je kunt doorzichtige fruitbakjes (met bodemgaatjes) over de minipreitjes zetten. En daarover de doorzichtige kap van een minikasje.
• Je kunt ijzeren pennen over de kap zetten, tegen wegwaaien.
• Later de fruitbakjes weghalen; de preitjes staan dan onder de doorzichtige kap. En nog later de doorzichtige kap verwijderen.

.

D)# Vroege preien in een doorzichtige cilinder

Je kunt in maart preiplantjes in de tuingrond zetten. Zet daar een doorzichtige cilinder omheen en leg een doorzichtig plaatje bovenop. In de zo gemaakte mini-kas kunnen de preien groter groeien.

Strooi elke week wat tuingrond om de preiplanten in de cilinder om “witte preistukken” te krijgen.

• Zet een enkele plantpreien (gekocht of zelf gekweekt) in een groepje in bemeste tuingrond.

Neem een stuk doorzichtig golfplaat, ongeveer 60 cm lang. Rol het op in een cilindervorm. Bind 2 stukken nylonkoord om de cilinder.

• Zet de cilinder over de preiplantjes. Leg een plexiglas plaatje en steen op.
• Laat de preien in de cilinder groter groeien, geef regelmatig water.
• Strooi wekelijks een beetje tuingrond in de cilinder rond de preien; zo krijgen de groeiende preien lange witte stukken.
• Haal het plaatje en steen weg zodra de preien boven de cilinder uitkomen.

• Laat de preien in de cilinder groter groeien.

• Verwijder de cilinder voor de oogst.

• Haal de geoogste preien uit elkaar.

• Spoel de preien en snijd ze in schijfjes.

.

Grotere cilinder:

Van 2 stukken golfplaat kun je een grotere cilinder maken. Je kunt een grotere cilinder maken waar meer plantpreien in passen. Hieronder foto’s.

Maak de cilinder en snijd of zaag een passend stukje plexiglas voor bovenop.

15 april. Zet (8) preien in de grond. Zet de cilinder er om heen, leg een plexiglasplaat en een steen bovenop.

1 mei. Groter gegroeide preien. Over een week of zo wordt het plexiglas plaatje bovenop weggehaald.

1 juni. Nog grotere preien. Geen plaatje bovenop.

19 juni. Oogst. Met 8 goed uitziende preien met witte stukken (na spoelen en inkorten van de bladeren).

.

 E)# Grote preien verplanten met verplantbuizen

Het kan gebeuren dat de plantpreien (veel) dikker dan een potlood zijn als je ze gaat uitplanten in de tuingrond. Dan kan uitplanten wat moeilijker gaan.

Je kunt dan verplantbuizen (tip 41) gebruiken om de preien in de tuin te zetten. Zorg ervoor dat vóór het verplanten de grond rondom de preien vochtig is.

• Grote preien om te verplanten. Naast deze prei is een gat van de vorige prei.

• Vul dit gat met tuingrond.

• Knip de bladeren van de plantprei korter.

• Zet de verplantbuizen over de plantprei.

• Duw de buitenste verplantbuis in de grond.
• Je moet hard duwen om de wortels van de plantprei door te “snijden”.
• Draai de buitenste verplantbuis tijdens het in de grond duwen.
• Duw de buitenste verplantbuis tot aan het elastiekje in de grond.
• Draai de buitenste buis om de wortels van de plantprei los te maken.

• Til de verplantbuizen (met de plantprei) uit de grond.

• Maak op de nieuwe plek een rond plantgat in de grond (met een buis).

• Zet de verplantbuizen (met prei) in het plantgat.

• Duw op de binnenste verplantbuis; druk de plantprei uit de buitenbuis.
• Til intussen de verplantbuizen uit het plantgat.
• Hierna staat de prei met wortelkluit in het plantgat.

• Giet water in het plantgat om grond rondom de wortelkluit te spoelen.

• Een veldje met geplante preien in de tuingrond.

Je kunt eind augustus (of eerder) mineergaas over zo’n veldje met preien zetten tegen aantasting door de prei-mineervlieg.

Of eind augustus (of eerder) de bladeren van de prei samenbinden en kort afknippen.

Meer hierover in tip 4).