36) Preiplanten opkweken, uitplanten en verzorgen (enkele werkwijzen)

In deze tip:

• Inleiding
• Bescherming tegen de preimineervlieg
• Z)# Mijn nieuwste werkwijze, binnen zaaien en opkweken op vochtig wc-papier, miniplantjes in de tuingrond zetten (onder een kas)
• A)# Werkwijze van Jerry: zaaien in bakje, verplanten in tray of potjes, prei met wortelkluit uitplanten in ronde gaten
• B)# Zaaien in een 20 cm grote bloempot met potgrond
• C)# Diana’s werkwijze:  Zaaien in een 5 cm diepe plastic bak. Daarna stuk zaaigrond (met hierin veel worteltjes van preiplantjes) in de tuingrond ingraven
• Wat gaat beter (werkwijze A,B en C)?
• D)# Preiplantjes uitplanten, 4 werkwijzen
• E)# Prei in grote bloempotten

.

In deze tip staan 4 werkwijzen om prei te kweken;

Inleiding

Vier werkwijzen om prei te kweken;

• Z) Sjef: binnen zaaien en opkweken op vochtig wc-papier, de miniplantjes in de tuingrond planten (in of onder een kas) en groter laten groeien tot plantpreien.
• A) Jerry: zaai in een bakje, verplant elk plantje in een bloempotje (of tray), laat groter groeien tot plantpreien.
• B) Video: zaai in een hoge grote bloempot. Laat groter groeien tot plantpreien.
• C) Diana: zaai in een bak met compost of potgrond/brekerzand 4 op 1, til het hele stuk grond met plantjes en wortels uit de bak en zet het in de tuingrond. Laat groter groeien tot plantpreien.

Verder in deze tip:

• D) Preiplanten uitplanten, 4 werkwijzen.
• E) Prei in grote bloempotten.

.

Bescherming tegen de preimineervlieg

Prei-mineervliegen leggen in de lente of in de herfst hun eitjes op preiplanten. De eitjes worden maden die preimateriaal eten en daarna worden het bruine poppen. Dit kun je er tegen doen (tekst en foto’s):

• Preiplanten die in de lente worden aangetast krijgen gekrulde bladeren en “raar groeiende preien”. Hulp: zaai prei binnenshuis op vochtig wc-papier (of tissue) en plant de minipreitjes in de tuingrond in (onder) een “vliegdichte” kas. Meer hierover in    tip 4)    bij B3) Prei, bruine poppen.
• Aantasting in de herfst geeft veel bruine poppen (“langwerpige korrels”) in de preien. Hulp: zet een hok van mineergaas over de preien  of bind korter geknipte bladeren bij elkaar. Meer hierover in    tip 4)    bij B3) Prei, bruine poppen.

Foto’s hierover:

Zaai prei in een bakje op vochtig wc-papier. Leg het deksel op. Laat de zaadjes binnenshuis ontkiemen.

.

Laat preitjes binnenshuis op vochtig wc-papier groter groeien.

.

Deze preitjes zijn groot genoeg om uit te planten.

.

Plant de preitjes in je tuingrond onder doorzichtige bakken en onder (in) een vliegdichte tunnelkas. Laat de preien groter groeien. Plant de preien in de tuingrond.

.

Zet een hok van mineergaas over de preien.

.

Of knip de preien kort en bind de bladeren bij elkaar.

.

Z)# Mijn nieuwste werkwijze, binnen zaaien en opkweken op vochtig wc-papier, miniplantjes in de tuingrond zetten (onder een kas)

Mijn nieuwste werkwijze is beschreven in    tip 18)   .

.

In de volgende hoofdstukken worden werkwijze A, B en C beschreven en met elkaar vergeleken.

.

A)# Werkwijze van Jerry: zaaien in bakje, verplanten in tray of potjes, prei met wortelkluit uitplanten in ronde gaten

A1) Zaaien

Vul een bakje met een mengsel van potgrond en tuinkalk. Sproei water op. Gebruik een dun stokje met een elastiekje om kleine kuiltjes in de potgrond te maken.

Zaai in elk zaaikuiltje 1 preizaadje, 40 kuiltjes, 40 zaadjes.

Bedek de zaadjes in de zaaikuiltjes met gezeefd droog tuinzand (links) of met droge gezeefde potgrond (rechts).

Doe de bak in een plastic zak. Maak de plastic zak een stukje dicht zodat er een luchtopening blijft.

Of gebruik een wasknijper om een luchtopening te maken.

Zet het geheel binnen bij ongeveer 20 gr C.

Haal de bak uit de plastic zak als de eerste preiplantjes zijn opgekomen.

.

A2) Preiplantjes groeien in het bakje

Negen (9) dagen na het zaaien.

Zesentwintig (26) dagen na het zaaien. De bovenkant van de zaaigrond is een beetje groen (algen), ondanks de tuinkalk die bijgemengd is.

Uit de 40 zaadjes zijn 30 preiplantjes gegroeid; 25 grote en 5 kleinere.

.

A3) Preiplantjes in bloempotjes zetten

Als de preiplantjes ongeveer 15 cm lang zijn:

• Giet veel water in het bakje en haal alle preiplantjes met worteltjes eruit.
• Knip bij elk preiplantje de worteltjes korter (2,5 tot 5 cm).
• Maak een mengsel van compost en tuinkalk, 10 op 1.
• Meng wat droge gezeefde verkruimelde stalmest door het mengsel, 1 op 20. Dit vormt het plantmengsel.
• Doe een laagje plantmengsel in een bloempotje, zet een preiplantje in en vul verder op met plantmengsel.
• Zorg ervoor dat de preiplantjes niet te diep worden geplant. Het hart van het plantje (daar waar veel blaadjes bij elkaar komen) moet boven de grond zijn.
• Zet alle preitjes in bloempotjes.
• Geef de preiplantjes in de potjes water.

• Zet de bloempotjes met plantjes in een laag compost in een bak met bodemgaten. Handig bij water geven; de compost neemt veel water op en zorgt ervoor dat het plantmengsel in de potjes niet snel opdroogt.

Enkele weken later zijn de plantjes groot en zo dik als een potlood. Je kunt ze nu uitplanten.

.

A4) Uitplanten

Je kunt een emmer gebruiken om potjes met plantpreien naar de tuin te brengen.

Maak een voortje in de tuingrond, ongeveer 5 cm diep en 10 cm breed.

Maak in de bodem van het voortje ronde gaten, ongeveer 6 cm doorsnede en 7,5 cm diep. Je kunt een plastic buis gebruiken. Zie tip 41. Na het maken van een plantgat (ergens anders in je tuin) tegen de buis kloppen om aarde eruit te laten vallen.

Haal het preiplantje samen met de potkluit uit het bloempotje.

Pak de prei bij de bladeren vast en laat de wortelkluit in het ronde gat in het voortje zakken. Strooi tuingrond op en rondom de wortelkluit in het plantgat.

Gebruik een gieter met broes om water in het voortje te sproeien. Laat het water in de grond zakken.

.

Bloempotje met inzet:

Je kunt een preiplantje in een bloempotje met inzet laten groeien, zie tip 30.

Haal vóór het uitplanten de inzet met preiplantjes uit het bloempotje.

Haal het preiplantje met wortelkluit van de inzet af. Trek daarbij de worteltjes voorzichtig uit de gaatjes. Of snijd of breek enkele worteltjes onder de inzet af.

.

Blad kort knippen:

Knip na het planten een stuk van de (buitenste) bladeren af. Dan gaan de bladeren niet hangen, en groeit de plant snel weer door.

.

.

B)# Zaaien in een 20 cm grote bloempot met potgrond

In dit    filmpje   wordt prei gezaaid in een grote bloempot en worden groot gegroeide preien in de grond geplant.

• Haal de wortelkluit met planten uit de bloempot.
• Zet de kluit in een emmer water.
• Beweeg de kluit met planten om de preiplanten “los te maken”.

• Trek voorzichtig de preiplanten uit elkaar.
• Was (spoel) de preiplantjes in koud water.
• Zoek de dikste preitjes uit, en doe de dunne preitjes op de composthoop.

• Knip een stukje van de worteltjes en van de bladeren af. Op de foto zijn bij alle preiplantjes (op 1 na) de worteltjes korter zijn geknipt.
• (Je kunt ook preitjes planten zonder eerst de wortels en bladeren korter te maken. Planten gaat iets moeilijker, de wortels gaan vaak “alle kanten op”. En de eerste tijd na het planten hangen de bladeren vaak slap)
• Plant de preiplanten uit, zie ook hoofdstuk E)# Preiplantjes uitplanten, 4 werkwijzen.

.

.

C)# Diana’s werkwijze:  Zaaien in een 5 cm diepe plastic bak. Daarna stuk zaaigrond (met hierin veel worteltjes van preiplantjes) in de tuingrond ingraven

Deze werkwijze is verzonnen door Diana en staat   hier  .

C1) Zaaien

Zaai prei in bakjes met bodemgaatjes gevuld met potgrond/metselzand mengsel (ongeveer 3 op 1) of gevuld met gezeefde compost. Laat de preizaadjes in de bakjes ontkiemen en de preien groter groeien.

Preiplantjes in compost (linker bak) of in potgrond/zand mengsel (rechter bak).

.

C2) Preitjes in de tuingrond planten

Als de preiplantjes dik en groot genoeg zijn kunnen ze in de tuingrond worden gezet:

• Schep of schuif in de tuin wat aarde opzij om een plantbedje van 5 tot 10 cm diep te maken. Het bedje is wat groter dan de stukken grond met preiplantjes in de bak(ken) bij elkaar.
  • Maak in het plantbedje de tuingrond diep los (met een tuinschepje).
  • Meng gezeefde mest door de grond van het plantbedje.
  • Maak de bovenkant van het bedje weer vlak.

• Pak het hele grondblok met preiplantjes en worteltjes uit de bak.
• Leg het geheel in het plantbedje.

.

• Vul de open rand (rond het blok grond met preien) met tuingrond.
• Giet water (gieter met fijne broes) op de preiplantjes en op de tuingrond.

Laat de preiplanten in het plantbedje groter groeien.

• Als de preien zo dik zijn als een potlood (of dikker) kunnen ze afzonderlijk geplant worden. Gebruik een schep om blokken met preiplanten uit de grond te halen.

• Zet de blok grond met preiplanten in een emmer water. Spoel de grond van de preien af. Reinig de preien in vers (schoon) water.

• Zoek de preiplanten uit; dikker, zo dik als een potlood, dunner.

• Knip een stukje van de worteltjes en van de bladeren af.
• (Je kunt ook preitjes planten zonder eerst de wortels en bladeren korter te maken. Planten gaat iets moeilijker, de wortels gaan vaak “alle kanten op”. En de eerste tijd na het planten hangen de bladeren vaak slap)
• Plant de preiplanten uit, zie ook hoofdstuk E)# Preiplantjes uitplanten, 4 werkwijzen.

.

.

Wat gaat beter (werkwijze A,B en C)?

Van links naar rechts op deze foto: A)# Jerry’s werkwijze met bloempotjes,    B)# Grote bloempot zoals in de video,   C)# Diana’s werkwijze.

Werkwijze A)# en C)# zijn goed te doen.

Werkwijze B)# moet verbeterd worden. In een rijker zaaimengsel zullen de preitjes sneller groeien. En het loshalen van de preiplantjes moet handiger.

.

.

D)# Preiplantjes uitplanten, 4 werkwijzen.

Bij het zoeken op het internet en bij navraag bij collega volkstuinders kom ik 4 werkwijzen tegen om preiplantjes in de grond te zetten.

Zet preiplanten in de grond als ze ongeveer potlood-dik zijn. Zorg er voor dat hierbij het “hart” van de preiplant (waar de bladeren samenkomen) niet met tuingrond wordt bedekt. Een te diep staande preiplant (met het “hart” bedekt) kan dood gaan.

Als de preiplant groter is, doe dan tuingrond tegen de plant aan om een groot wit deel (onderaan) de prei te “maken”.

Knip bij elk preiplantje een stuk van het loof en van de wortels af. Hierna is er 25 tot 30 cm loof en 2,5 tot 5 cm wortel over.

.

In plantpreien kunnen bruine poppen van de preimineervlieg zijn, zie foto boven. Je kunt deze preien gewoon uitplanten. Als de vliegjes 10 – 15 cm onder de grond uit de poppen zijn gekomen, dan gaan ze daar dood.

.

Je kunt de preiplantjes in een emmer of bak met koud water zetten, met de wortels (net) onder water om ze zo te bewaren tot aan het uitplanten.

Als je de plantpreitjes erg lang (enkele dagen) in koud water laat staan, dan kunnen er zulke uitstulpingen ontstaan. Ik heb zulke plantpreien nooit uitgeplant.

.

Hieronder staan de 4 werkwijzen om preiplantjes te planten:

• D1) Planten in een breed voortje,
• D2) Planten in brede ronde gaten,
• D3) Planten in een smal voortje,
• D4) Planten in smalle ronde gaten.

Bij D5) Groeien zie je hoe de preiplanten groot groeien. Bij D6) De beste manier lees je wat het beste gaat.

.

D1) Planten in een breed voortje

• Maak een voortje in de tuingrond;
  • Diepte ongeveer 7,5 cm.
  • Breedte ongeveer 10 cm.
• Maak (met een buis) ronde gaten in de bodem van het voortje.
  • Diepte ongeveer 5 cm.
  • Breedte ongeveer 6 cm.
• Zet elk preitje in een rond gat.
• (je kunt het preitje tegen een bamboestokje laten leunen).
• Strooi fijn verkruimelde mest of compost in het gat.
• Schuif grond in het gat tot vol.
• Geef water.
• (haal het bamboestokje weg).

In de loop van de tijd komt er tuingrond in het voortje door schoffelen, wieden, regen en gieten. Dit zorgt voor het witte gedeelte van de prei.

.

D2) Planten in brede ronde gaten

• Maak (met een buis) ronde gaten in de tuingrond.
  • Diepte ongeveer 15 cm.
  • Breedte ongeveer 6 cm.
• Zet elk preitje in een rond gat.
• (je kunt het preitje tegen een bamboestokje laten leunen).
• Strooi fijn verkruimelde mest of compost in het gat.
• Giet water in het gat tot vol.
• (haal het bamboestokje weg).

Tijdens het water geven spoelt er tuingrond in het gat en worden de mest en de wortels van de preiplanten met een laagje grond bedekt. Dik genoeg om de plant verder te laten groeien.

Preiplanten enkele weken later. Van elke plant is het “hart” nog steeds niet bedekt met tuingrond, maar “vrij in de lucht”.

In de loop van de tijd komt er tuingrond in de gaten door schoffelen, wieden, regen en gieten. Dit zorgt voor het witte gedeelte van de prei.

.

D3) Planten in een smal voortje

• Gebruik een spade (schep) om smalle voortjes (sleuven) in de grond te maken;
  • Diepte 10 tot 15 cm.
  • Breedte ongeveer 2,5 cm.
• Zet elk preitje in de sleuf.
  • Diepte 5 tot 10 cm.
  • Strooi fijn verkruimelde mest of compost in de sleuf.
  • Druk aarde tegen het geplante preitje (en maak daar de sleuf dicht).
• Geef water op de grond en de planten.

Deze werkwijze gaat snel. Het hart van de preitjes is boven de grond. Schuif vanaf enkele weken later regelmatig  grond tegen de plantjes, maar houd hierbij het hart van de preiplant steeds boven de grond. Dit grond aanschuiven zorgt voor het witte gedeelte van de prei.

.

D4) Planten in smalle ronde gaten

• Gebruik een pootstok om smalle ronde gaten in de grond te maken;
  • Diepte 15 tot 20 cm.
  • Diameter 3 tot 4 cm.
• Zet elk preitje in een rond gat.
• Strooi fijn verkruimelde mest of compost in het gat.
• Giet water in het gat tot vol.

Zorg ervoor dat het hart van de preiplant niet wordt bedekt met grond. Ga niet schoffelen en geef de planten voorzichtig water zolang het hart van de prei lager dan de omringende grond is. Als de planten groter zijn gegroeid is het hart wel boven de omringende grond.

Door schoffelen, wieden, regen en gieten komt er tuingrond in de gaten. Hierdoor krijgt de preiplant een wit deel aan de onderzijde.

.

D5) Groeien

Hieronder foto’s van de 4 groepen preien;

• Linksachter; geplant in een smalle sleuf.
• Linksvoor; geplant in 3 cm ronde gaten.
• Midden; geplant in 6 cm ronde gaten.
• Rechts; geplant in ronde gaten in een voortje.

Dezelfde preiplanten, op 4 tijdstippen, telkens enkele weken na elkaar.

.

D6) De beste manier om te planten

Er is eigenlijk geen “beste” manier om preien te planten. Alle 4 werkwijzen zijn goed. Heel belangrijk is dat het “hart” van de preiplanten altijd boven de grond is.

Mijn voorkeur is D2) Planten in brede ronde gaten

.

.

E)# Prei in grote bloempotten

Je kunt preiplanten in grote bloempotten laten groeien.

• Vul een bloempot “ruim half” met gezeefde compost.
• Voeg gezeefde droge mest en tuinkalk toe.
• Dit zeven gaat handig door de bodemgaatjes van een plastic bloempot.

• Schud de inhoud van de bloempot in een grote emmer.
• Meng de stoffen in een emmer.

• Schud het mengsel weer terug in de bloempot.

• Gebruik een smalle buis om plantgaten te maken;
  • Doorsnede ongeveer 4 cm.
  • Diepte ongeveer 5 cm.

• Zet een preiplantje (met kortgeknipte worteltjes en bladeren) in het gat. Vul het gat op met mengsel.

• Zet 5 tot 8 preiplantjes in het mengsel in de bloempot.
• Doe tuinaarde op de compost.
• Sproei water op de preien en de grond in de bloempot.

Hierna:

• Geef regelmatig water. Zet de bloempot buiten zodat de planten ook regenwater krijgen.
• Pluk regelmatig onkruidjes uit de grond in de bloempot.
• Als de preien groter zijn, schud dan tuingrond in de bloempot.
• Zorg ervoor dat je niet teveel grond inschudt; het “hart” van elke preiplant moet boven de grondlaag uitsteken.
• Blijf grond toevoegen tot de pot ongeveer vol is. Hierdoor krijgen de preiplanten lange witte gedeelten.

Deze werkwijze gaat redelijk. Niet zo goed als preiplanten laten groeien in de volle grond. Maar toch het proberen waard.