In deze tip:
- Voorwoord
- Wanneer zaaien en waar uitplanten?
- A)# Bonen zaaien in koffiebekers met potgrond
- B)# Vullen met potgrond, zaaien en water opgieten
- C)# De bekers afdekken
- D)# Plantjes zichtbaar
- E)# Koel en voor een raam
- F)# Uit het koffiebekertje, in de grond
- G)# Uit het bloempotje/inzet/stripje, in de grond
- H)# Uit een laag, afgesneden koffiebekertje
- I)# Uit een gewoon koffiebekertje, maar met weinig potgrond
- J)# Te warm of te donker
- K)# Bonen zaaien in bloempot/inzet met tuingrond/compost mengsel
- L)# Samenvatting
.
Voorwoord
Je kunt bonenzaden in de grond zaaien (leggen), afdekken met een laagje tuingrond en dan afwachten tot de planten opkomen. Dat is de “ouderwetse” werkwijze.
Bij staakbonen zaaien kun je de werkwijze van Willem gebruiken (zie reactie onderaan): bonen zaaien, lap vijverfolie opleggen, water langs de staak gieten. De lap houdt regen tegen en houdt het zaaisel warm zodat de bonenzaden snel ontkiemen.
Je kunt ook bonenzaden op vochtig keukenpapier leggen om te ontkiemen. Zet de opgekomen kleine bonenplantjes in de tuingrond of in potjes met plantgrond. Meer info over op keukenpapier kiemen in tip 12).
.
Jantina schreef bij “tip 12) (Snij)bonen zaaien op keukenpapier” dat zij bonen in koffiebekers met potgrond zaait. Wanneer de bonenplantjes ca 5 cm groot zijn dan drukt zij de plantjes met potkluit uit het bekertje en zet ze de plantjes in de tuingrond.
Ik heb de werkwijze van Jantina ook uitgeprobeerd. Hieronder de resultaten, met nog wat aanvullingen van mijzelf (bonenplantjes in bloempotjes opkweken).
.
Wanneer zaaien en waar uitplanten?
Als je vroege boontjes wil kweken, zaai of kiem dan lage bonen (struikbonen, stambonen). Lage bonenplanten zijn na enkele weken groot, er komen bloemen aan en even later heb je boontjes. Staakbonen groeien eerst helemaal naar boven, pas daarna komen de bloemen en de boontjes; dit duurt dus véél langer dan bij de lage bonen.
Zaai vanaf eind maart binnenshuis (bij 20 – 25 gr C). Na ongeveer 1 week zijn de eerste bonenplantjes zichtbaar. Is er na 10 dagen nog geen bonenplantje te zien, dan:
- waren de bonenzaden te droog en daarom niet gekiemd. Zaai opnieuw nieuwe zaden en zorg ervoor dat de zaden vochtig blijven (niet uitdrogen).
- of de zaden zijn oud en niet kiemkrachtig. Haal de (rotte of beschimmelde) zaden uit de grond of van het keukenpapier af. Zaai opnieuw met nieuw gekochte bonenzaden (nieuwe zaden die langer houdbaar zijn).
Zorg ervoor dat je (3 of) 4 bonenplantjes per potje krijgt; dus zaai 4 zaden in een potje of plant 4 bonenplantjes in een potje.
Zet de potjes met groeiende bonenplantjes in het licht, bv binnenshuis vlak voor een raam. Temperatuur ca 15 gr C (bv koude slaapkamer).
Zet ze daarna overdag buiten bij 5 tot 15 gr C en ‘s-nachts binnenshuis bij ca 15 gr C. Als het kouder is dan 5 gr C, dan de plantjes binnenshuis houden. Je kunt de potjes met boontjes in een wasmand zetten en die mand telkens overdag buiten en ‘s-nachts binnen zetten. Het gaas erboven is om de merels uit de mand te houden; deze boontjes groeien in zelfgemaakte compost en in die compost zit hier en daar een aardworm.
Vanaf eind maart/begin april kun je de potjes met bonenplantjes (vlak bij elkaar) in de tuingrond zetten.
Zet de potjes eerst in een koude kas of koude bak. Handig is een golfplaattunnelkasje (zie tip 13). Zet bij warm of zonnig weer overdag het kasje of tunnel een stuk open, door de plexiglas platen aan beide uiteinden weg te halen. De kas of tunnel is ‘s-nachts dicht.
Als je de potjes met bonenplantjes “in verband” in de grond zet, dan passen er veel bloempotjes onder de tunnel.
Leg tijdens koud weer, bij koude nachten of bij nachtvorst een stuk plastic folie dubbelgevouwen over het kasje. Of maak een bogentunnel van plastic folie over de bonenplantjes onder het kasje of de golfplaattunnel.
Vanaf half april kun je de potkluiten met (3 of) 4 plantjes uit de potjes halen en in de grond zetten. Tussen elke groep van (3 of) 4 plantjes is ongeveer 30 cm. Plant ze onder een tunnel of in een koude bak in de tuingrond. Het kan in mei nog wel eens vriezen en daar kunnen de bonenplantjes niet tegen. Daarom eerst in een tunnel of kas uitplanten en later (na 15 mei) de tunnel weghalen of de kas helemaal open zetten. De golfplaattunnel van tip 13 is geschikt voor 1 rij bonenplantjes. Of de folietunnel van tip 11 voor 3 rijen bonen. Vanaf half tot eind mei kun je de tunnel of kas overdag open laten, als het weer het toelaat. Enkele weken later kan de tunnel weggehaald worden.
.
A)# Bonen zaaien in koffiebekers met potgrond
Nodig: lege koffiebekers, potgrond, leeg bloempotje, bonenzaad.
Plastic koffiebekers (wegwerpbekers) zijn niet goed voor het milieu. Als je deze bekers telkens weer gebruikt voor de volgende zaai, dan hoef je de bekers maar 1 keer aan te schaffen. Dat is minder slecht voor het milieu.
.
B)# Vullen met potgrond, zaaien en water opgieten
Doe potgrond in elk bekertje. Druk de potgrond een beetje aan. Doe dit met de bodem van een bloempotje.
Leg in elke beker 4 bonenzaden op de aangedrukte potgrond.
Strooi vervolgens bij elke beker ca 1 cm potgrond op de zaden.
Druk de potgrond weer aan met de bodem van een bloempotje.
Sproei water op de potgrond.
Uit mijn proefjes is gebleken dat potgrond aandrukken en water opsproeien de beste kiemresultaten geeft.
.
C)# De bekers afdekken
Dek de bovenzijde van de bekers af met plastic huishoudfolie. De folie ligt ruim over de bekers. Er kan nog lucht onder het folie door naar de bekers toe.
Of zet alle bekers in een kweekkasje. Zet de doorzichtige kap op de bak.
De luchtgaatjes in het doorzichtige bovendeel zijn een klein beetje open. Zo is er wel luchtverversing, maar droogt de potgrond minder snel uit.
Zet het geheel bij ca 19 tot 22 C.
.
D)# Plantjes zichtbaar
Het kweekkasje met bekers heeft 7 dagen bij 19 C gestaan. Er is in die 7 dagen geen water op gesproeid. In alle bekers zijn bonen ontkiemd en komen stengels boven de grond.
.
E)# Koel en voor een raam
Zodra de eerste “stengeltjes” zichtbaar zijn, zoals op de foto hierboven, zet dan de bekers voor een raam in een koele ruimte. Temperatuur ca 15 C. De bonenplantjes groeien dan “stevig” op. Sproei regelmatig een beetje water op de potgrond in de bekers, maar niet te veel. Laat de bonenplantjes voor het raam of eigenlijk tegen het raam groeien tot ze ongeveer 10 cm groot zijn.
Bij de eerste zaaisels zijn de bonen te vroeg uit de bekers gehaald (zie verderop). Daarom heb ik opnieuw in potgrond gezaaid en hierbij de potgrond aangedrukt en voldoende water gegeven.
Deze bonen zijn gezaaid in koffiebekers of in bloempotjes met aangedrukte potgrond. Ze kregen voldoende water en ze groeiden enkele dagen tegen een zolderraam.
Als de plantjes wat groter zijn en de buitentemp is goed, dan kun je de plantjes in de tuingrond zetten, bij koud weer onder een doorzichtige tunnel van golfplaat.
.
F)# Uit het koffiebekertje, in de grond
Als de plantjes ca 10 cm groot zijn, kun je ze uit de koffiebekers halen en in de tuingrond zetten. Het is handig als je een bollenplanter gebruikt om het plantgat in de grond te maken.
Maak met de bollenplanter een gat in de grond. Laat de tuingrond in de bollenplanter zitten.
Volgens Jantina gaat het uithalen als volgt erg goed. Leg het koffiebekertje met potkluit en plantjes op de zijkant op je hand. Druk tegen de bodem van de beker. Beweeg de koffiebeker en trek de koffiebeker voorzichtig van de potkluit af. De plantjes hebben een vrij grote potkluit, zoals je op de foto ziet.
Als de plantjes groot genoeg zijn dan zijn er veel wortels in de potgrond gegroeid. Je kunt dan de plantjes vastpakken zonder dat de potkluit uit elkaar valt.
Zet de plantjes in het plantgat in de tuingrond. Schuif daarna wat tuingrond tegen de plantjes en in de ruimte tussen gat en potkluit. Als nodig kun je nog wat tuingrond uit de bollenplanter laten vallen en aanschuiven.
.
G)# Uit het bloempotje/inzet/stripje, in de grond
In plaats van koffiebekertjes kun je ook bloempotjes met inzet en stripje gebruiken. Dit soort bloempotje staat beschreven in tip 30. Vul het potje met potgrond en zaai daar de bonen in.
Op de foto is het bloempotje gevuld met potgrond en er staan grote bonenplantjes in. Het potje is ca 9 cm in doorsnede.
Haal de inzet uit het bloempotje.
Trek aan het stripje om de potkluit los te maken. Haal de potkluit met plantjes van de inzet af.
Als de plantjes groot genoeg zijn dan zijn er veel wortels in de potgrond gegroeid. Je kunt dan de plantjes vastpakken zonder dat de potkluit uit elkaar valt. Daarna kun je de potkluit met plantjes in het plantgat in de tuingrond zetten.
.
H)# Uit een laag, afgesneden koffiebekertje
Je kunt van een koffiebekertje een stukje van de rand afknippen. Het bekertje is lager en er gaat minder potgrond in. De plantjes hoeven niet zo diep te wortelen om een potkluit te vormen. Misschien kun je de plantjes met potkluit eerder uit de lage bekers halen dan bij normale, hoge koffiebekers. Dat heb ik niet uitgeprobeerd; ik heb de plantjes in alle bekers en bloempotjes even lang laten doorgroeien.
Haal de plantjes uit de lage bekertjes zoals bij de gewone, hoge koffiebekertjes. De plantjes hebben een goed doorwortelde potkluit.
Ook bij lage bekertjes kun je de plantjes vastpakken zonder dat de potkluit uit elkaar valt. Daarna kun je de potkluit met plantjes in een plantgat in de tuingrond zetten.
.
I)# Uit een gewoon koffiebekertje, maar met weinig potgrond
Je kunt een gewoon koffiebekertje voor ongeveer de helft vullen met potgrond. De plantjes hoeven niet zo diep te wortelen om een potkluit te vormen. Misschien kun je de plantjes met potkluit eerder uit de half gevulde bekers halen dan bij normaal gevulde koffiebekers.
Bij mijn proefje viel het op dat de bonenplantjes in deze bekertjes veel minder gegroeid waren. De potkluit is erg vochtig. De plantjes zijn klein en daardoor is de potkluit niet stevig en bevat de potkluit weinig wortels. Misschien kregen de plantjes te veel water of verdampte er minder water door de hoge rand.
De potkluit met plantjes is weer in het bekertje gezet. De plantjes mogen eerst groter groeien.
.
J)# Te warm of te donker
Groeien de bonenplantjes op een te warme plek, en/of niet vlak voor een raam dan groeien de plantjes “spichtig” op. Je krijgt dan blaadjes of zaadlobben die aan lange, dunne stengeltjes groeien. Zoals op onderstaande foto’s te zien is;
8 Dagen na het zaaien.
9 Dagen na het zaaien.
Bij deze plantjes zijn de stengeltjes tot 5 cm groot. Maar de worteltjes groeien niet diep in de potgrond, zeker niet tot de bodem van het bekertje.
Als je de plantjes met potkluit en al uit het bekertje haalt dan gebeurt er dit;
De plantjes hebben een kleine potkluit. Onder in het bekertje is losse potgrond. De potkluit valt uit elkaar.
.
K)# Bonen zaaien in bloempot/inzet met tuingrond/compost mengsel
Je kunt ook een mengsel van tuingrond en compost (1 op 1) gebruiken om bonen te zaaien. De potkluit zal wat gemakkelijker uit elkaar vallen dan bij potgrond. Want tuingrond en compost heeft minder vezels dan potgrond.
Het is handig om dan in een grote bloempot met inzet te zaaien. Daarbij kun je de potkluit gemakkelijker uit de pot halen. Maar de potkluit valt gemakkelijk uit elkaar, dus voorzichtig te werk gaan.
Bloempot met inzet en compost/tuingrond mengsel, net voor het uithalen.
Haal de inzet met potkluit en plantjes uit de bloempot.
Leg de inzet met potkluit en plantjes op je hand. Rol en draai de inzet op je hand voorzichtig totdat je de inzet weg kunt halen. Laat de potkluit met plantjes op je hand liggen. Voorzichtig, de potkluit kan gemakkelijk uit elkaar vallen.
Houd je hand met potkluit en plantjes bij het gat in de grond en laat het geheel voorzichtig van je hand in het gat in de grond glijden.
.
L)# Samenvatting
Bonen zaaien in bekertjes met potgrond gaat goed. Er zijn wel enkele dingen waar je op moet letten.
- Bij het zaaien in koffiebekertjes is het belangrijk om niet te veel (en niet te weinig) water te geven. Bij teveel water kunnen de plantjes gaan rotten en dood gaan, bij te weinig water verdrogen de plantjes of ze groeien maar heel langzaam.
- De plantjes moeten in de bekers groot opgroeien totdat de wortelkluit goed doorworteld is. Anders valt de wortelkluit uit elkaar bij het uithalen uit de bekers.
- De plantjes moeten ook stevig opgroeien in de bekers, dus op een lichte koele plaats.
- Bij gebruik van bloempotjes met bodemgaatjes is het water geven gemakkelijker. Er is dan weinig kans op “verdrinken” van de plantjes.
- Potgrond bevat veel vezeltjes. Je kunt de plantjes vasthouden, zonder dat de potkluit van potgrond uit elkaar valt. Dat is handig bij het inzetten in een plantgat in de grond.
- Als je zaait in een tuingrond/compost mengsel, dan valt de potkluit gemakkelijk uit elkaar. Gebruik dan een pot met inzet en laat de potkluit in het plantgat schuiven.